Кыргыз элинин демократ акыны, ойчул, комузчу, обон-куу чыгарган чебер Токтогул Сатылганов кыргыз элинин улуулугун ачыккы чыгарууга салым кошкондордун бири. Токтогул ондогон ырчылар менен комузчулардын устаты болгон. Ал оз мектебин тузот. Коргол, Калык, Алымкул андан таалим алышкан. Ал эми Токтогулду болсо, орто бойлуу, кулмундогон кичинекей коздору бар, кызыл жуз, каардай ак сакалчан бул карыя конул элесинде коп сакталып калат. Колунан тушурбогон комузун алдына, колтугуна кысып байкатпай алып журот. Аны копко танабай берилип чертет, туруно караганда элдик куудул катары кароого болот, деп суроттогон Затаевич.   Ушул тапта Кыргызстандагы Кетмен-Добо ороонундогу район, Наарын суусундагы ири ГЕС, улуттук филармония Токтогулдун ысымын алып журушот. 2014-жыл ТуркСОЙ тарабынан «Токтогулдун жылы» деп жарыяланды. Токтогул районуна караштуу, барчын участкасында колдун жээгинде Токтогул Сатылгановдундун 150-жылдык мааракеси башка мамлекеттердин катышуусунла откорулду. 150 боз уй тигилди жана ат оюндары кыз куумай, ат чабыш жана курош оюндары болду. Мында абдан чон сахнада кыргыз улуттук кийиздери салынып, ар бир улуттан келген ырчылар жана Токтогул районунан чыккан популярдуулукка ээ болгон ырчылар жана комузчулар, бийчилер менен коштолду. Ал эми эл болсо коп, толгон-толгон машиналар менен автобустар менен алыс жактардан, Орусиядан, Туркиядан, Казакстандан келип журушту.   А биз болсо мааракенин кандай болуп откондугу жонундо, олко ичинен келген маектештерибизди тааныштыра кетсек: Оштон келген Лиза Отчебаева, Бишкектен келген окуучу кыз Бегимай Бекболотова, Уч-Коргон айылынан келген Майрам Кызалакова жана озубуздун Токтогул районунун Терек-суу айылынан келген Нуржамал эжеке болмокчу, маегибизди сиздерге сунуштайбыз.   «Оа аябай жакты Токтогул тою жокшы отту, эл аябай коп болду, Токтогулдун ушул Кетмен-Добо ороонундо туулуп калганына сыймыктанам. Мн озум дагы ушул Кетмен-Добо ороонундо туулуп калганыма ыраазымын, Токтогул атабыз болбогондо бул Кетмен-Добо ороону каралмак эмес, Токтогул атабыздын арбагын сыйынам. Колдун жээгинде откону болду, чон демилге менен отту деп ойлойм».   «Мен атайын алыс жактан келдим коройун деп мааракенин озгочо жактары да албетте бар, бирок кемчилик жактарын бар деп айталам. Буткон ишке сынчы коп деп коет, тойдун негизи болгон ырчылар менен элдин коопсуздугун карап жаткан Омондорду айтат элем да, дагы ырчылардын которунуп турганга жер каралбаптыр, курсактары ачып жургондору мени абдан кейитти мен кемчилигин ушул деп айтат элем. Мен учун озгочолугу концерттик программаны жакшы уюштурушкан жана нукура музыкаларды, фольклордук программаны жакшы уюштурушкан озгочосу ушул деп айталам дагы эл ушунча коп канчалаган боз уйлор бул коптогон эмгектерди талап кылынаары белгилуу».   «Жакты жалпысынан Токтогул Сатылганов оз учурунда элге эркиндик алып келем деп эл учун курошкон адам экен ошол адамдын ушунчалык таасири чон экен 150-жылдыгы чон денгеелде отуп деп айтсак болот, жалан Кыргызстандыктар эмес маараеге сырттагы олкодон келген меймандар болду, жаалпы элдин жардамы менен мааракебиз жакшы отту деп эсептейм. Озгочолугу эл ушунчалык улуу адам бар экендигин таанып, окучуларга дагы бир жакшы таасири калды деп ойлойм».   1964-жылы Токтогул Сатылганов 100-жылдыгына карата акындын туз караган келбети тушурулгон суроту менен эстелик тош белгиси чыгарылган. Анын бир бетинде (1864-1964) жана экинчи бетинде «Умру, наступит мой очередь,  но будет вечен мой народ» деген орус тилине которулган ыр саптары жазылган. Ал эми бугунку кундо Токтогул Сатылгановдун 150-жылдыгына даярдык абдан жакшы болду. Мисалы: Жолдордун ондолушу, Токтогул Сатылганов боюнча атайын интернет сайты ачылды, эки томдугун турк тилине которулду жана чыгармаларын дисктерге чыгарылды. Т. Сатылгановдун озу жашаган уйун жана музейин ондошту. Буга канча убакыт кеткендей эле, акча жагынан да ошончо етип жатты. Кетмен-Добо айыл тургундарынын кошкон салымы жана иш чараларын жонундо сурап билуу учун биз Кетмен-Добо айыл окмотунун башчысы Советбек Нуржановичти маекке тарттык.   «Бардыгыныздар белгилуу болгон турк тилдуу мамлекеттердин искусство тармагынан иш жургузгон ТуркСОЙ уюму Токтогул Сатылгановдун 150-жылдыгын жарыялаган. 2014-жылы 17-октябрда Кетмен-Добо ороонундо жана Чон-арык айылында эл аралык маанидеги 150-жылдыка арналган маараке откозулду. Жогорууда айтылгандай Токтогул Сатылганов 150-жылдыгын жогорку денгээлде откозу учун Токтогул Сатылганов атындагы кайрымдуулук фонду тузулгон акча каражатын топтоо максатында. Топтолго жалпы сумма 20020. Бул чоон мааракени белгилоо туурасында Токтогул мамлекеттик администрациянын тарабынан иш-чаралар берилген. Жер-жерлерде, айыл-айылдарда Токтогул Сатылгановдун чыгармаларын, ырларын элге жайылтуу максатында илимий коференциялар откорулду. Биз озубуз меймандарды тосуу максатында 5 боз уй тиктик жана кыргыз кийимдерин кийип ат оюндарына катышышты».   «Беш кол тен эмес, бирок бириктирсе болот» деген кыргыздардын созу бар эмеспи, ошондой эле Кыргызстан биргеликте ынтымактуу онугушун каалап жана ушундай чон салтанат менен болгон 23 мамлекеттин откорулгон Токтогул Атабыздын 150-жылдык мааракеси менен чын журоктон куттуктайбыз!     Даярдаган: Каленбаева Санавар.   Ак-Бакай жааматтык мультимедиа борбору.